Ένας έλεγχος στα φρένα της μοτοσυκλέτας γίνεται σημαντικός όσο και το αποτελεσματικό φρενάρισμα σε μια έκτακτη κατάσταση. Οι μοτοσυκλέτες έχουν φρένα και στους δύο τροχούς τους. Συνήθως ανεξάρτητα μεταξύ τους, με μεγάλη διαφορά στην ισχύ πέδησης, την αποτελεσματικότητα αλλά και τον ρόλο καθενός. Ακόμη και στις λίγες περιπτώσεις όπου μία μοτοσυκλέτα έχει συνδυασμένα φρένα (με το πάτημα του ενός ενεργοποιείται και το άλλο), ο ρόλος του φρένου κάθε τροχού παραμένει πάντα ο ίδιος.
Το εμπρός φρένο είναι αυτό που «κάνει τη δουλειά», που προσφέρει ουσιαστικά την επιβράδυνση. Το πίσω σταθεροποιεί την υπόλοιπη μοτοσυκλέτα, ευθυγραμμίζοντας το πίσω μέρος που έχει την τάση να «συνεχίσει» την πορεία του – λειτουργεί σαν «άγκυρα», δηλαδή, ενώ συμβάλλει και στην επιβράδυνση.
Για να συμβούν όλα αυτά, θα πρέπει ο χειρισμός από τον οδηγό να είναι ο σωστός. Πατά πρώτα το πίσω φρένο και αμέσως μετά το εμπρός, ώστε να φρενάρει μια ευθυγραμμισμένη μοτοσυκλέτα που παραμένει παράλληλη με το έδαφος και δεν βυθίζει το εμπρός μέρος – κάτι που θα συμβεί αν πατήσει πρώτα το εμπρός φρένο.
Η περιπλοκότητα του φρεναρίσματος μιας μοτοσυκλέτας δεν αποτελεί πρόβλημα για τον οδηγό, αρκεί το μοτίβο που θα εγκαταστήσει στον εγκέφαλό του να είναι το σωστό – όπως περιγράψαμε. Μόλις παγιωθεί το μοτίβο, οι κινήσεις γίνονται αυτόματα. Ωστόσο, για όλα αυτά προϋπόθεση είναι τα φρένα να βρίσκονται σε καλή κατάσταση και να λειτουργούν σωστά. Αν κάτι δεν είναι όπως πρέπει, η επίσκεψη στο συνεργείο αποτελεί μονόδρομο.
Οι έλεγχοι είτε είναι οπτικοί είτε γίνονται με την αφή ή με το πάτημα των φρένων στατικά. Ενίοτε και φαινόμενα κατά τη χρήση μαρτυρούν κάποιο πρόβλημα. Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι κάθε πρόβλημα επειδή εξελίσσεται πολύ σταδιακά, δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό, καθώς το συνηθίζουμε. Συνεπώς ο έλεγχος πρέπει να γίνεται κατά περιόδους (2-3.000 χλμ.), άσχετα αν πιστεύουμε ότι τα φρένα μας είναι εντάξει.
Κατάσταση δίσκου (δισκόπλακας): Παρατηρούμε αν η γυαλισμένη επιφάνειά του είναι ομοιογενής και καλύπτει το προβλεπόμενο πλάτος του τόξου. Αν δεν συμβαίνει αυτό, σημαίνει ότι είτε τα τακάκια έχουν ανομοιόμορφη φθορά είτε δεν έχουν τη σωστή διάσταση.
Με τη χρήση δεν φθείρονται μόνο τα τακάκια, αλλά και οι δισκόπλακες. Η επιφάνεια του δίσκου δεν είναι πια ομαλή, αλλά έχουν σχηματιστεί αυλακώσεις, αισθητές με την αφή. Κυρίως όμως στο εξωτερικό του άκρο έχει σχηματιστεί ένα «φρύδι», που σημαίνει ότι εσωτερικότερα έχει μειωθεί το πάχος του δίσκου. Σε αυτή την περίπτωση, σε κάθε αλλαγή τους τα τακάκια αργούν να «πατήσουν», αφού συναντούν τις κορυφές από τις αυλακώσεις. Η πιο πρόωρη φθορά τους θα επαναφέρει το φρενάρισμα σε ικανοποιητικό σημείο. Όταν αποκτήσουν και τα τακάκια τις ίδιες αυλακώσεις με τον δίσκο…
Αν αγνοήσουμε το γεγονός, τότε ο δίσκος λεπταίνει επικίνδυνα, θα αρχίσει να υπερθερμαίνεται και κάποια στιγμή δεν θα έχουμε φρένο…
Διαρροές: Μπορεί να παρατηρηθούν είτε στο δοχείο είτε στο κύκλωμα μέχρι τις δαγκάνες. Στην πρώτη περίπτωση μέχρι να κατέβει η στάθμη, εξακολουθεί να λειτουργεί το φρένο. Στη δεύτερη, υπολειτουργεί, με τάσεις να μηδενιστεί η απόδοσή τους.
Στάθμη υγρών: Με τη μοτοσυκλέτα σε κατακόρυφη θέση και το τιμόνι σε ευθεία, η στάθμη των υγρών από το τζαμάκι στην αντλία του φρένου θα πρέπει να βρίσκεται εντός των ορίων που συνήθως σημειώνονται με ανάγλυφη ένδειξη πάνω στο δοχείο. Εάν είναι δυσδιάκριτη η στάθμη, στρίβοντας το τιμόνι αλλάζει η κλίση του δοχείου και ίσως διακρίνεται καλύτερα.
Τακάκια: Συνήθως διακρίνονται, οπότε ο έλεγχος μπορεί να είναι μόνο οπτικός. Θα πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμα τουλάχιστον δύο χιλιοστά υλικού τριβής και στα δύο αντικριστά τακάκια, ενώ η φθορά τους θα πρέπει να είναι ομοιόμορφη, παράλληλη με την επιφάνεια του δίσκου. Εάν είναι λιγότερο, η αντικατάστασή τους είναι περισσότερο από συνιστώμενη, είναι απαραίτητη.
Αέρας στο κύκλωμα: Το πάτημα της μανέτας πρέπει να έχει σαφή αρχή και τέλος, που υποδηλώνουν το αρχικό άγγιγμα των τακακιών στους δίσκους και μετά η πίεση πάνω σε αυτούς δεν πάει άλλο. Αν δεν συμβαίνει αυτό, σημαίνει ότι πιθανότατα υπάρχει αέρας στο κύκλωμα. Το φρένο υπολειτουργεί και αρχίζει ένας φαύλος κύκλος. Ο αέρας υπερθερμαίνεται και διαστέλλεται, οπότε τα τακάκια έρχονται κοντά στους δίσκους, η τριβή είναι διαρκής, η φθορά των τακακιών πολύ πιο γρήγορη, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Με τη διαρκή τριβή, η θερμοκρασία ανεβαίνει διαρκώς, η διαστολή του αέρα στο κύκλωμα γίνεται ακόμη μεγαλύτερη και ο κίνδυνος να μπλοκάρει το φρένο είναι κοντά.
Άλλο ενδεχόμενο είναι η αίσθηση στη μανέτα να είναι σπογγώδης. Αν η εξαέρωση δεν φέρνει αποτελέσματα, τα σωληνάκια (μαρκούτσια) ίσως είναι πολύ μαλακά και η πίεση του υγρού να τα διαστέλλει αντί η πίεση να καταλήγει στις δαγκάνες.
Μανέτες: Ένας σημαντικός παράγοντας για το σωστό φρενάρισμα είναι και η θέση και εργονομία της μανέτας και του πεντάλ. Η θέση της μανέτας θα πρέπει να βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο που σχηματίζουν οι ώμοι και το τιμόνι, ώστε οι καρποί να κινούνται σε φυσική θέση.
Το πεντάλ του πίσω φρένου θα πρέπει να βρίσκεται 2-3 εκατοστά χαμηλότερα από το επίπεδο του μαρσπιέ (υποπόδιο), ώστε και πάλι να προσφέρει μια φυσική κίνηση σε εύρος όπου η κάμψη του πέλματος να έχει ακρίβεια και δύναμη.
Στη χρήση: Αν τα φρένα σφυρίζουν κατά τη χρήση, το πιθανότερο είναι να έχουν εξαντληθεί τα τακάκια και να έρχεται σε επαφή μέταλλο με μέταλλο… Η μοτοσυκλέτα φρενάρει ακόμη στην καθημερινότητα, αλλά με μια ματιά στον δίσκο θα δούμε τις πρώτες χαρακιές και την επιφάνειά του να γίνεται τραχιά.
Αν το φρένο δεν πιάνει ομοιόμορφα και γίνεται αντιληπτή στη μανέτα μια περιοδική κίνησή της, σημαίνει ότι ο δίσκος είναι στραβός και χρειάζεται άμεσα επισκευή ή αντικατάσταση. Ένας στραβός δίσκος τα καταφέρνει στα ήπια φρεναρίσματα, όμως σε απαιτητικό δυνατό φρενάρισμα αποκαλύπτεται η μειωμένη απόδοσή του.
